Các giống thuộc nhóm chó chăn cừu thường được nhiều người yêu thích bởi trí thông minh, sự nhanh nhẹn, khả năng vâng lời, nghe lệnh và lòng trung thành. Chúng vừa là người bạn đồng hành, là thú cưng và cũng vừa là một “nguồn lao động” bất đắc dĩ, đặc biệt với những người nông dân hay người làm nghề chăn nuôi. Cùng chúng tôi tìm hiểu về các loài chó chăn cừu qua bài viết dưới đây.
I – Những đặc điểm chung của các giống chó chăn cừu
Chó chăn cừu (tiếng anh là Sheep Dog, Herding dog) là thuật ngữ dùng để chỉ những giống chó được lai tạo, huấn luyện cho công việc chăn cừu, chăn gia súc trong các trang trại.
Thuật ngữ chó chăn cừu đôi khi bị sử dụng nhầm cho cả những giống chó bảo vệ gia súc. Theo nhiều tổ chức, chó chăn cừu cần có thiên hướng và kỹ năng điều khiển đàn cừu hoặc gia súc tốt, mặc dù chúng cũng có thể làm cả chức năng bảo vệ, tuy nhiên sẽ không quá tốt.
Trong khi đó chó bảo vệ gia súc thường yêu cầu có thể chất to lớn, sức mạnh vượt trội để đảm bảo an toàn cho gia súc. Và những loài chó này có thể sẽ không có kỹ năng chăn gia súc.
Dưới đây là một số đặc điểm chung của các loài chó chăn cừu:
- Thông minh: Những con chó này thường có trí thông minh cao. Chúng có thể nhanh chóng học và hiểu các mệnh lệnh, từ đó hỗ trợ người chủ trong công việc quản lý gia súc một cách nhanh chóng và hiệu quả.
- Vâng lời: Chó chăn cừu thường rất ngoan ngoãn và tuân thủ mệnh lệnh của chủ nhân. Đây là tiêu chí rất quan trọng khi chăn cừu, vì chúng cần tuân theo chỉ dẫn một cách chính xác để dẫn dắt đàn cừu hiệu quả.
- Cảnh giác: Những giống chó này thường có mức độ cảnh giác rất cao. Chúng có thể cảm nhận rất tốt về những thay đổi trong hành vi của đàn gia súc hoặc các mối đe dọa tiềm ẩn ở môi trường xung quanh.
- Bản năng chăn gia súc: Những con chó này có sở thích mãnh liệt với việc chăn cừu hoặc gia súc. Chúng sẽ sử dụng nhiều kỹ thuật khác nhau như đi vòng quanh, cắn vào gót chân hoặc sủa để điều khiển hướng đi của cừu.
- Nhanh nhẹn và tốc độ: Đàn cừu hay gia súc thường có số lượng rất lớn, vì vậy những giống chó này cần có sự nhanh nhẹn và tốc độ tốt để quản lý hướng đi của gia súc hiệu quả.
- Khả năng thích nghi: Do là giống chó làm việc và thường phải tiếp xúc với nhiều kiểu môi trường, do đó chúng cũng có khả năng thích nghi tốt với các điều kiện thời tiết.
- Hòa đồng: Những con chó chăn cừu cần có tính thân thiện và hòa đồng cao, để đảm bảo rằng chúng sẽ không làm hại những con cừu hoặc gia súc mà chúng đang chăn.
II – Tìm hiểu về cách những chú chó chăn cừu làm công việc của mình
Để chăn dắt một bầy cừu hoặc gia súc một cách hiệu quả, những con chó chăn cừu cũng sẽ sở hữu riêng cho mình các kỹ năng đặc biệt. Chúng sẽ kết hợp các kỹ năng này cùng với kinh nghiệm của bản thân để điều hướng gia súc theo ý muốn. Dưới đây là tổng quan về những gì mà chúng thường làm khi chăn cừu, chăn gia súc:
- Hiểu hành vi của cừu, gia súc: Chó chăn cừu thường sẽ được huấn luyện để nhận biết và tìm ra con đầu đàn của bầy cừu hoặc gia súc. Bởi bản năng của những loài này là sẽ tụ lại và đi theo con đầu đàn. Những con chó sẽ sử dụng đặc điểm này để chăn dắt hiệu quả hơn.
- Tập hợp đàn: Chó và chủ nhân sẽ phối hợp với nhau để quây toàn bộ cừu hoặc gia súc lại thành một khối. Chó sẽ sử dụng tiếng sủa kết hợp với chuyển động cơ thể để kiểm soát đàn cừu. Chúng có thể bò thấp trọng tâm, bò chậm để tránh làm cừu hoảng sợ và bỏ chạy.
- Dẫn dắt đàn: Khi đã tập hợp được đủ số lượng, chúng có thể sủa to để khiến cừu đi về hướng mong muốn. Lúc này chúng sẽ thường ở phía sau đàn để đảm bảo cừu sẽ luôn tiến về phía trước. Chúng có thể sẽ chạy vòng sang các hướng khác nếu nhận thấy đàn cừu có dấu hiệu di chuyển sai hướng. Nếu trong đàn có từ 2 – 3 con chó chăn cừu trở lên thì công việc sẽ dễ dàng hơn.
III – Một số giống chó chăn cừu phổ biến nhất hiện nay
Theo phân loại của AKC, các giống chó chăn cừu sẽ là một phần của giống chó làm việc. Và cũng theo danh sách của họ thì hiện đang có khoảng 32 giống chó được đánh dấu thuộc nhóm chó chăn cừu. Dưới đây chúng tôi sẽ giới thiệu một số giống chó phổ biến nhất.
1. Border Collie
Chó Border Collie được xem như là giống chó chăn cừu nổi tiếng bậc nhất & bạn có thể bắt gặp chúng ở hầu hết các trang trại trên toàn thế giới. Chúng có được danh hiêu này là do sự kết hợp của các yếu tố như sự nhanh nhẹn, linh hoạt, vâng lời, trung thành, dũng cảm và đặc biệt nhất là trí thông minh đứng đầu tất cả các loài chó.
Chúng có nguồn gốc từ vùng biên giới của Scotland và Anh. Chúng không chỉ thông minh, học hỏi nhanh mà còn có sự háo hức mong muốn làm việc và muốn làm hài lòng những người chủ của chúng.
Sự kết hợp giữa trí thông minh và sự háo hức làm hài lòng khiến chúng rất dễ để huấn luyện và khả năng thích nghi với nhiều loại nhiệm vụ khác nhau.
2. Bearded Collie
Tuy rằng cũng thuộc chung một giống Collie, thế nhưng dòng chó Bearded Collie có vẻ ít nổi tiếng bằng người anh em của chúng Border Collie.
Người ta nhận xét rằng, mặc dù Bearded Collie cũng là giống chó chăn cừu tốt, nhưng xét về nhiều mặt thì chúng vẫn thua kém so với dòng Collie biên giới.
Điều này là do Bearded Collie thường có phong cách chăn gia súc hiền hòa, chậm rãi hơn so với Border Collie. Chúng sẽ không làm việc với cường độ cao và sự tập trung cũng chưa tốt như Border Collie. Ngoài ra chúng cũng có tính cách độc lập hơn, không nhiều sự háo hức muốn làm hài lòng chủ nhân như Border Collie. Và cuối cùng chính là do bộ lông của chúng, bộ lông khá dài nên dễ bám bẩn và yêu cầu chủ nhân chăm sóc kỹ lưỡng hơn.
3. Belgian Malinois
Chó Malinois của Bỉ ban đầu vốn được lai tạo để làm công việc hỗ trợ chăn gia súc, bao gồm cả cừu. Mặc dù hiện nay chúng ta luôn biết tới chúng thuộc nhóm chó nghiệp vụ, cảnh khuyển chuyên góp mặt trong các lực lượng thực thi pháp luật, quân đội, thế nhưng bản năng và khả năng chăn gia súc của chúng vẫn chưa hoàn toàn bị mất đi.
Nếu được huấn luyện tốt và đúng bài bản thì Belgian Malinois hoàn toàn có thể quay trở lại là những con chó chăn cừu tốt. Chúng có thiên hướng làm việc tập trung và trí thông minh cần thiết cho các nhiệm vụ chăn gia súc
4. Chó chăn cừu Úc (Australian Cattle Dog)
Chó Australian Cattle Dog xuất hiện ở Úc trong khoảng thế kỷ 19, chúng được lai tạo đặc biệt để chăn gia súc. Chúng sở hữu khả năng chịu đựng những điều kiện khắc nghiệt và đầy thử thách của vùng hẻo lánh của Úc.
Chúng có phong cách chăn gia súc độc đáo bằng việc sử dụng ánh mắt. Kỹ năng dùng ánh mắt của chúng khẳng định sự thống trị và điều khiển cừu đi theo mong muốn của chúng.
5. Australian Kelpie
Là một giống chó chăn cừu có kỹ năng cao và linh hoạt có nguồn gốc từ Úc. Lịch sử của chúng được cho là bắt đầu từ cuối thế kỷ 19 khi chó Collie Scotland được lai tạo với những con chó địa phương của Úc. Cái tên “Kelpie” được cho là bắt nguồn từ một linh hồn nước thần thoại trong văn hóa dân gian Scotland.
Kelpies là giống chó cỡ trung bình với thân hình vạm vỡ toát lên sức mạnh và sự nhanh nhẹn. Kelpie Úc sở hữu trí thông minh đặc biệt và khả năng giải quyết vấn đề. Chúng có sự hiểu biết bẩm sinh về gia súc và mong muốn làm việc mạnh mẽ, khiến chúng trở thành những người chăn cừu rất tốt.
6. Australian Shepherd
Chúng còn có tên đơn giản khác là “Aussie”, là một giống chó làm việc thông minh và linh hoạt được biết đến với những kỹ năng đặc biệt trong việc quản lý gia súc, đặc biệt là cừu.
Chúng có khả năng kiểm soát và di chuyển gia súc rất tốt, khiến chúng trở thành giống chó rất hữu ích đối với những chủ trang trại. Phong cách chăn gia súc của loài chó Aussie thường là sự kết hợp giữa khả năng quan sát nhạy bén, sự nhanh nhẹn và chuyển động nhanh để kiểm soát chuyển động của cừu hoặc các vật nuôi khác.
7. Chó chăn cừu Bỉ (Belgian Shepherd)
Là một giống chó có kích thước từ trung bình đến lớn với thân hình cân đối và thể thao. Chó Belgian Shepherd sở hữu bản năng chăn gia súc tự nhiên, trí thông minh và sự nhanh nhẹn khiến chúng rất phù hợp với vai trò này.
Chúng có khả năng điều khiển và di chuyển cừu một cách hiệu quả bằng cách sử dụng kết hợp giữa việc cắn vào gót chân cừu và sử dụng ngôn ngữ cơ thể của chúng.
8. Chó chăn cừu Bergamasco Shepherd
Bergamasco Shepherd còn có tên gọi khác dễ đọc và ngắn hơn là Bergamasco. Là một giống chó chăn gia súc đặc biệt và cổ xưa đến từ vùng Bergamo ở miền bắc nước Ý. Chúng có bộ lông độc đáo, với ba loại lông đan xen vào nhau một cách tự nhiên để tạo ra một lớp lông dày đặc giống như nỉ. Bộ lông này sẽ giúp chúng chống lại các điều kiện thời tiết khắc nghiệt rất hiệu quả.
9. Chó chăn cừu Đức (German Shepherd)
Chó chăn cừu Đức nổi tiếng với trí thông minh, lòng trung thành và tính linh hoạt cao, là giống chó lao động đã chiếm được cảm tình của rất nhiều người trên khắp thế giới. Chúng có nguồn gốc từ Đức vào cuối thế kỷ 19 và ban đầu được nuôi như chó chăn gia súc, được giao nhiệm vụ quản lý và bảo vệ đàn cừu.
Tuy nhiên hiện nay do sở hữu nhiều đặc điểm về thể chất, kỹ năng và sự mạnh mẽ nên chúng đã được chuyển sang dùng làm chó đặc nhiệm, nghiệp vụ nhiều hơn.
10. Chó Great Pyrenees
Thường được gọi là Chó núi Pyrenean, là một giống chó cổ với bản năng canh gác và bảo vệ mạnh mẽ. Với vẻ ngoài oai phong, uy nghiêm nên chúng tỏ ra rất hữu hiệu trong việc bảo vệ gia súc, đặc biệt là cừu. Chúng có suy nghĩ độc lập, rất thông minh, sử dụng khả năng phán đoán của mình để đánh giá các mối đe dọa tiềm ẩn để ra quyết định phản ứng phù hợp.
11. Chó chăn cừu Anh (Old English Sheepdog)
Điểm thú vị nhất về ngoại hình của giống Old English Sheepdog là bộ lông kép dày đặc bao phủ toàn bộ cơ thể, bao gồm cả đôi mắt.
Ban đầu nó được phát triển ở Anh để hỗ trợ nông dân quản lý và di chuyển đàn cừu. Trí thông minh, sự nhanh nhẹn và bản năng chăn gia súc khiến chúng rất phù hợp với nhiệm vụ này. Mặc dù hiện nay người ta đang nuôi chúng làm chó cảnh, thú cưng đồng hành nhiều hơn nhưng bản năng chăn gia súc của chúng vẫn không đổi.
12. Chó Pembroke Welsh Corgi
Mặc dù chó Corgi ngày nay thường được nhiều người biết là giống chó cảnh mông to, thường xuất hiện trên các clip vui nhộn. Thế nhưng trong lịch sử, chúng vốn dĩ được lai tạo như những con chó chăn gia súc. Ngày nay đôi khi chúng vẫn có các hành vi thể hiện bản năng chăn gia súc như cắn gót chân và chạy vòng quanh.
Mặc dù có ngoại hình lùn, nhỏ bé nhưng Corgis sở hữu khá nhiều các đặc điểm thể chất và hành vi độc đáo khiến chúng rất phù hợp với các nhiệm vụ chăn gia súc
- Đôi chân ngắn và thân hình nhỏ gọn: Với trọng tâm thấp, cho phép chúng dễ dàng luồn lách và di chuyển giữa chân của gia súc mà không bị đá hoặc giẫm đạp.
- Nhanh nhẹn: Kích thước nhỏ và sự nhanh nhẹn giúp chúng nhanh chóng thay đổi hướng và phản ứng với các chuyển động của gia súc.
- Năng lượng và sức bền: Corgi có nguồn năng lượng và sức chịu đựng dồi dào. Vì vậy những chú chó mông to này có thể làm việc không mệt mỏi cùng với các giống chó chăn cừu lớn hơn, đảm bảo rằng đàn gia súc được quản lý đúng cách suốt cả ngày
13. Chó Shetland Sheepdog
Mặc dù có kích thước nhỏ hơn so với một số giống chó chăn cừu khác, nhưng trí thông minh, sự nhanh nhẹn và bản năng chăn gia súc của Sheltie khiến nó rất phù hợp để dẫn đường và điều khiển đàn cừu.
Dù ngày nay mục đích nuôi Shetland Sheepdog đa phần không phải để chăn cừu nữa, thế nhưng bản năng chăn gia súc của chúng đôi khi vẫn vô tình thể hiện trong nhiều trường hợp, ví dụ trong khi chơi đùa thì sự nhanh nhẹn, vâng lời, thể hiện khả năng tuân theo mệnh lệnh và điều hướng chướng ngại vật được chúng biểu lộ khá rõ
14. Chó chăn cừu Trung Á Alabai
Alabai là chú chó đến từ khu vực Trung Á và Liên Xô. Vì giống chó bản địa này không được lai tạo bằng những gen tốt nên chúng không được đánh giá cao về ngoại hình. Alabai có thân hình lớn, tròn và khá mũm mĩm, đầu lớn và vuông, mõn ngắn. Tuy ngoại hình không phải là thế mạnh, nhưng Alabai luôn là sự lựa chọn đúng đắn của những người dân chăn cừu. Tính cách của chúng có phần giống với loài chó săn: mạnh bạo, chiếm hữu, và không lùi bước trong mọi hoàn cảnh. Chúng sẽ bảo vệ đàn cừu thật tốt đúng với nhiệm vụ mà chúng đã được giao phó trước đó, dù đó là đồng loại hay bất kì một kẻ nào khác cũng không thể xâm phạm đến đàn cừu.
Vì là giống chó bản địa và khá giống chó săn, nên việc huấn luyện chúng để trở thành thú cưng trong nhà là một việc khó khăn và cần một thời gian dài. Bạn cần tìm hiểu thật kĩ càng về cách huấn luyện cũng như bản chất thật sự của chúng để biến chúng trở nên thật có ích nhé.
15. Chó chăn cừu Beauceron
Beauceron là một giống chó đến từ châu Âu và được lai tạo bởi người Pháp. Ngoại hình của chú chó này thể hiện chúng là một loài chó thông minh và vui vẻ, đặc biệt là nhờ vào đôi mắt đen sáng long lanh làm nhiều người lay động.
Beauceron là một loài chó đặc biệt với sự khéo léo tuyệt vời được mọi người khen ngợi. Trong mọi hoạt động chúng luôn thể hiện tài khéo léo của mình và luôn hoàn thành công việc một cách hoàn hảo nhất có thể. Công việc và vui chơi là niềm hạnh phúc của Beauceron. Chúng sẵn sàng vui đùa cùng con người và luôn yêu quý, nhường nhịn trẻ nhỏ.
Ngày nay, chó Beauceron vẫn được đông đảo người dân châu Âu yêu mến như là một người bạn đáng tin cậy.
16. Chó chăn cừu Nga Kavkaz (chó caucasian)
Kavkaz được biết đến là loài chó to lớn nhất thế giới đên từ Nga. Đây là loài chó nguy hiểm và khá hung dữ, chúng cùng với Ngao Tây Tạng là những loài duy nhất có thể đương đầu với loài chó sói, bởi tính cách của chú chó này là thích mạo hiểm, chúng thích thách thức bản thân với những hiểm nguy. Kavkaz còn được đánh giá cao về sự trung thành, chúng chỉ tuần theo chủ nhân duy nhất và sẵn sàng hung dữ với bất kì một ai khác.
Vì những đặc điểm trên, chó Caucasian luôn được nhắc đến bên cạnh cái tên Ngao Tây Tạng, chúng đều là những loài chó nguy hiểm và có sức chiến đấu mạnh mẽ. Tuy chưa có một trận “quyết chiến” xảy ra như mọi người trông đợi, nhưng có thể chắc chắn rằng cả hai chính là “kì phùng địch thủ” của nhau.
IV – Chó chăn cừu giá bao nhiêu tiền? Mua ở đâu?
Giá để mua chó chăn cừu sẽ phụ thuộc chủ yếu vào giống mà bạn định mua, có những giống sẽ có giá tương đối rẻ, nhưng cũng có giống cần chi ra số tiền rất lớn. Ngoài ra còn phụ thuộc thêm vào một số yếu tố khác như độ thuần chủng, giấy tờ, ngoại hình, giới tính,…. Trung bình giá dao động cho một chú chó chăn cừu cũng khoảng từ 5.000.000 VNĐ trở lên
Để mua được những con chó chăn cừu chất lượng tốt, bạn nên liên hệ với các petshop uy tín hoặc các trại chó hay nhưng người chuyên về dòng chó đó.
Hi vọng bài viết trên đã giúp bạn biết và hiểu được nhiều hơn về các giống chó chăn cừu phổ biến nhất hiện nay. Nếu có góp ý cho bài viết,
